Diagnostyka SIBO – interpretacja testów oddechowych

Diagnostyka SIBO opiera się na testach oddechowych. Niestety, ich wyniki bardzo często są błędnie interpretowane, a pacjenci niejednokrotnie poddawani zbędnemu leczeniu. Dlatego dzisiejszy wpis będzie pewnego rodzaju przewodnikiem, w którym krok po kroku wyjaśnię jak należy otrzymane wyniki analizować.

Testy oddechowe w SIBO – co to takiego?

Testy oddechowe są najczęściej wykorzystywaną metodą w diagnostyce SIBO. Opierają się one na założeniu, że człowiek nie potrafi samodzielnie wytwarzać gazów takich jak wodór czy metan. Jedynym ich źródłem mogą być bakterie obecne w jelitach.

Oznaczenie stężenia wspomnianych gazów w wydychanym powietrzu jest nam w stanie powiedzieć czy bakterie nie produkują zbyt dużej ilości gazów w jelitach. Wysokie stężenie gazów w określonym czasie może wskazywać na obecność SIBO, czyli zespołu rozrostu flory bakteryjnej jelita cienkiego.

Obecnie w Polsce są dostępne tylko dwa rodzaje testów oddechowych: wodorowy i wodorowo-metanowy. Istnieje spora szansa, że w niedalekiej przyszłości pojawi się u nas również sprzęt do diagnostyki trzeciego gazu – siarkowodoru, który już jest dostępny w USA (jego nazwa to trio-smart).

Jeśli jest to możliwe, zawsze zalecam wykonanie wodorowo-metanowego testu oddechowego, gdyż daje on pełniejszy obraz sytuacji danego pacjenta. Wykonanie samego testu wodorowego może przeoczyć rozrost metanowy, przez co pacjent otrzyma nieprawidłową lub niepełną diagnozę.

Jak wygląda test oddechowy w kierunku SIBO?

Test oddechowy jest stosunkowo prosty w swoim przebiegu, jednak trwa około 3 godzin i wymaga odpowiedniego przygotowania przed testem. Nie można pójść na takie badanie „z marszu”, ponieważ jego wynik może wyjść zakłamany.

Na badanie należy zgłosić się rano, na czczo (ok. 12 godzin od ostatniego posiłku). Dzień wcześniej należy spożywać łatwostrawną dietę. Do badania nie należy również przystępować jeśli w ostatnim czasie przyjmowano leki tj. antybiotyki, inhibitory pompy protonowej czy leki przeczyszczające.

Proces przygotowania do testu oddechowego bardzo szczegółowo omawiam w moim kursie Diagnostyka SIBO w praktyce.

Samo badanie składa się z dwóch głównych elementów:

1) spożycie cukru (10 g laktulozy lub 75 g glukozy), który ma „nakarmić” potencjalne bakterie. Bakterie spożywając cukry wytwarzają gazy, których stężenie będziemy analizować w badaniu.

2) wydmuchiwanie powietrza do urządzenia analizującego w 15-20 minutowych odstępach czasu (odstępy nie powinny być dłuższe, ponieważ może to utrudnić interpretację wyników). Badanie powinno trwać minimum 2, a optymalnie 3 godziny.

Po tym czasie uzyskamy wykres przedstawiający ilość wydychanego przez nas wodoru i/lub metanu. Na jego podstawie możemy wnioskować o ewentualnej obecności SIBO.

Jak interpretować wyniki testów oddechowych?

Tę część stworzyłem na podstawie oficjalnych zaleceń Konsensusu Północnoamerykańskiego z 2017 roku [1] i wytycznych ACG z 2020 roku [2]. Są to aktualnie najbardziej oficjalne dane mówiące o diagnostyce SIBO. Dostęp do tych dokumentów jest w pełni darmowy, więc w razie jakichkolwiek wątpliwości można do nich w każdej chwili zajrzeć 🙂

SIBO wodorowe

Ilość wydychanego wodoru na czczo zazwyczaj jest niewielka i powinna wynosić maksymalnie kilka jednostek. Dokładnie taką wartość powinno wskazywać urządzenie na samym początku badania, jeszcze przed spożyciem cukru. Wysokie poziomy wodoru na czczo (powyżej 15 ppm) mogą świadczyć o złym przygotowaniu pacjenta do badania i są wskazaniem do przeprowadzenia badania w innym terminie.

Wynik wodorowego testu oddechowego jest pozytywny, gdy ilość wydychanego wodoru wzrośnie o 20 ppm (i więcej) względem wartości wyjściowej, w ciągu 90 minut od rozpoczęcia testu.

Przykład: jeśli nasz pomiar na czczo wynosi 3 ppm, to uzyskanie wyniku 24 ppm w 60 minucie testu daje wynik pozytywny i może świadczyć o obecności SIBO.

Poniżej przykład tego jak może wyglądać wynik dodatni dla SIBO wodorowego.

sibo wodorowe

IMO (rozrost metanogenów w jelitach)

IMO jest to rodzaj rozrostu, który charakteryzuje się podwyższonym stężeniem metanu w teście oddechowym. O ile nadmierne wytwarzanie wodoru jest związane bardziej z biegunkami, tak wysokie stężenia metanu spowolniają motorykę przewodu pokarmowego i mogą powodować zaparcia.

Metan podlega innej interpretacji niż wodór w testach oddechowych.

W tym przypadku wynik testu oddechowego jest pozytywny, gdy stężenie metanu w dowolnym momencie testu wynosi 10 ppm lub więcej.

Przykład: jeśli poziom metanu w 40 minucie testu wynosi 11 ppm to wynik jest dodatni i wskazuje na rozrost metanogenów w jelitach (IMO).

*Część badan sugeruje, że już nawet stężenia metanu wynoszące 5 ppm mogą wiązać się z zaparciami.

Poniżej przykład tego jak może wyglądać wynik dodatni dla IMO (rozrostu metanogenów w jelitach)


SIBO siarkowodorowe

SIBO siarkowodorowe jest obecnie bardzo słabo poznanym rodzajem rozrostu i jak wcześniej wspomniałem, wykonanie badania w tym kierunku w Polsce jest obecnie niemożliwe.

Nie mniej, z własnej praktyki mogę powiedzieć, że na podstawie charakterystycznych objawów i wyniku testu wodorowo-metanowego z dużym prawdopodobieństwem można określić czy u pacjenta występuje rozrost siarkowodorowy!

U pacjenta z rozrostem siarkowodorowym zazwyczaj występuje skłonność do intensywnych biegunek, a gazy i stolce mogą mieć charakterystyczny zapach zgniłego jaja (zapach ten jest czasami również wyczuwalny w samym oddechu).

Poniżej znajdziesz fragment mojego kursu, gdzie omawiam, jak interpretuje się wynik testu w kierunku rozrostu siarkowodorowego.


Pułapki w testach oddechowych

Testy oddechowe nie są idealne. Ba, do idealnych im bardzo daleko. W środowisko naukowym ciągle toczy się debata na temat ich przydatności w diagnostyce SIBO.

Poniżej widzicie wynik testu wodorowego, który możecie już sami zinterpretować. Widzimy wzrost o 23 ppm w 75 minucie testu – jest dodatni. Jednak wbrew temu co przedstawiłem wcześniej, nie musi koniecznie wskazywać na obecność SIBO.

Wyniki wodorowego testu oddechowego w bardzo dużym stopniu zależą od motoryki przewodu pokarmowego.

U osób z przyśpieszoną motoryką spożyty cukier będzie szybciej docierał do jelita grubego i ulegał fermentacji z wytworzeniem gazów. W takim przypadku może nastąpić prawidłowy szybki wzrost wodoru przed 90 minutą. Wówczas mówimy o wyniku fałszywie dodatnim, czyli pomimo że pacjent jest zdrowy, wynik fałszywie wskazuje na obecność SIBO.

Część badań sugeruje, że jest to bardzo powszechny problem i większość dodatnich wyników wodorowego testu oddechowego w rzeczywistości może wynikać z przyśpieszonej motoryki, a nie obecności SIBO [3, 4]. Dlatego nie można bezkrytycznie podchodzić do uzyskiwanych wyników i ślepo stawiać diagnozę SIBO dla każdego pacjenta z wynikiem dodatnim (dotyczy to zwłaszcza wodoru).

Podczas analizy wyników testu oddechowego należy wziąć również pod uwagę objawy pacjenta, jego historię chorobową, przeanalizować sposób żywienia czy przyjmowane leki/suplementy.

Pamiętajmy, diagnozuje się pacjenta a nie wyniki badań.


O tym jak zwiększyć szansę na postawienie prawidłowej diagnozy, jakie inne kryteria są stosowane w diagnostyce SIBO i jak uniknąć często popełnianych błędów w interpretacji wyników mówiłem bardzo dużo w moim najnowszym kursie – jeżeli jesteś zainteresowany/-a tym tematem to serdecznie zapraszam – kliknij tutaj.

Mam nadzieję, że w miarę prosty i przejrzysty sposób udało mi się omówić diagnostykę SIBO. W przypadku problemów ze zrozumieniem polecam cofnąć się i na spokojnie przeanalizować wszystkie wykresy. Jeżeli pojawiły się jakiekolwiek pytania to możesz zadać je poniżej 🙂

Edit: Moi drodzy, zdecydowałem, że nie będę więcej akceptował komentarzy z prośbą dotyczącą interpretacji wyników badań – zaczął robić się duży spam w komentarzach, a blog nie jest miejscem do stawiania diagnozy – zwłaszcza na postawie wycinka danych na temat pacjenta.

Subscribe
Powiadom o
guest
69 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Kasia

Dzień dobry! Wykonywałam test na Sibo po zakończonej antybiotykoterapii (5 dni po, tak zalecił dietetyk). Antybiotyki tylko delikatnie zbiły wodór, ale metan wzrósł do 13 ppm, chociaż przed antybiotykami wynosił równo 5 i nie wzrastał. Tak chyba nie powinno być po antybiotykach? (Xifaxan i neomycyna 3×2 przez 14 dni). Z czego to może wynikać? Czy wynik może być błędny?

Irena

Fajny artykuł i fajne (jasne) porady w komentarzach. Czy SIBO można wyleczyć bez antybiotyków?

EMEM

Witam,

Czy wie Pan może, co może być przyczyną wysokiego metanu już na starcie? Na czczo, po odpowiednim przygotowaniu i jeszcze przed spożyciem laktulozy metan wynosił 60… później trochę spadał, np. do 54, a w około 80 minucie wynosił 71:/… wodór wyjściowo 1, a doszło przed 90 minutą do 35. Trochę się martwię.. 🙂

Ania

Witam, według Pańskiego wpisu mówimy o SIBO jeżeli wynik do 90 minuty przekroczy 20ppm, miałam wykonany test wodorowo-metanowy i początkowy poziom wodoru to 1ppm i do 90 minuty wzrósł jedynie do 3ppm, w 100 minucie był to poziom 9, w 120 minucie 42ppm, 140minucie 87ppm, w 160minucie 127ppm, a ostatni w 180minucie 117ppm. Poziom metanu wzrósł do 8ppm więc mieścił się w normie. Miałam wykonany test ze względu na bóle brzucha, wzdęcia i zaparcia, badania krwi i kolonoskopia w normie. Czy możemy mówić tutaj o zwolnionym pasażu jelitowym i w rezultacie diagnozie SIBO? W miejscu gdzie miałam wykonane badanie otrzymałam informację, że test jest pozytywny i SIBO jest stwierdzone, czy biorąc pod uwagę Pana wpis rzeczywiście może to być SIBO?

Dorota

Panie Michale, wykonałam test SIBO. W przypadku CH4 tylko w jednej próbie wartość nie przekroczyła 10ppm. Wyniki H2 wyszły prawidłowe. Wynik testu wskazuje na sibo metanowe. Jednak objawy nie są są charaktersystyczne jak dla sibo metanowego. Nie mam zaparć. Wypróżniam się bardzo często 3-4 razy dziennie, nie jest to biegunka, ale towarzyszy temu uczucie „przeczyszczenia”. Czy leczenie skierowane na sibo metanowe nie spowoduje jeszcze częstszych wyrpóżnień? Jak w takim razie powinno wyglądać leczenie?

Natalia

Panie Michale,
lekarz skierował mnie na SIBO, choć nie mam typowych objawów.
Poszłam z przymrużeniem oka.
Metan wyszedł ok, ale wodór wzrasta w 80 minucie do 10, a w 90 minucie 24, w 100 do 26 a potem spada. Wynik zaznaczyli mi pozytywny. Co Pan myśli ? To rzeczywiście Sibo?
Czy muszę brać antybiotyk ?

Natalia

Na początku było 2, po 20 minutach 3. Objawy mam tylko ze strony żołądka – mam zapalenie.

Michał

Witam. Zrobiłem test wodorowo-metanowy i wynik w przypadku metanu tylko 1-4ppm przez cały czas badania, natomiast wodór osiągnął szczyt dopiero w 120-140 minucie testu 26ppm. Natomiast w 90minucie było to tylko 12ppm, a w 60min 9ppm. Dodatkowo pół roku przed testem miałem kuracje xifaxanem i nie odczułem poprawy. Czyli chyba należy wykluczyć SIBO? Główny objaw to nadmierna fermentacja w postaci dużej ilości oddawanych gazów. Zrobiłem test na d-arabitinol w moczu i wyszedł 2.0. Dodatkowo stwierdzono niewielki przerost candidy w kale. Jak myślisz do może być wina tego drożdzaka? Pozdrawiam

Karolina

A jeśli wodór w 90 minucie wynosił 11 a już w 100- 23 i potem już tylko sporo wyżej (aż do 73) to też wynik ujemny? Na interpretacji wyniku jest, że do 120 minuty musi nastąpić wzrost. Poza tym czytałam o powolnym pasażu jelit, czy to możliwe? Dodatkowo metan na czczo 8 i najwyższa wartość 19. Więc chyba jest nienajlepiej

o mnie

Cześć, nazywam się Michał Andrulewicz i jestem dyplomowanym dietetykiem. Pomagam osobom z przewlekłymi problemami trawiennymi tj. SIBO, zespół jelita drażliwego, choroby zapalne jelit czy refluks. W swojej praktyce zawsze bazuję na aktualnych doniesieniach naukowych, zgodnie z zasadami medycyny opartej na faktach (EBM).

Instagram

e-book

moje artykuły

postaw mi kawę!

Jeżeli publikowane przeze mnie treści uważasz za przydatne to klikając powyższy przycisk możesz postawić mi wirtualną kawkę :)