Diagnostyka SIBO – interpretacja testów oddechowych

Diagnostyka SIBO opiera się na testach oddechowych. Niestety, ich wyniki bardzo często są błędnie interpretowane, a pacjenci niejednokrotnie poddawani zbędnemu leczeniu. Dlatego dzisiejszy wpis będzie pewnego rodzaju przewodnikiem, w którym krok po kroku wyjaśnię jak należy otrzymane wyniki analizować.

Testy oddechowe w SIBO – co to takiego?

Testy oddechowe są najczęściej wykorzystywaną metodą w diagnostyce SIBO. Opierają się one na założeniu, że człowiek nie potrafi samodzielnie wytwarzać gazów takich jak wodór czy metan. Jedynym ich źródłem mogą być bakterie obecne w jelitach.

Oznaczenie stężenia wspomnianych gazów w wydychanym powietrzu jest nam w stanie powiedzieć czy bakterie nie produkują zbyt dużej ilości gazów w jelitach. Wysokie stężenie gazów w określonym czasie może wskazywać na obecność SIBO, czyli zespołu rozrostu flory bakteryjnej jelita cienkiego.

Obecnie w Polsce są dostępne tylko dwa rodzaje testów oddechowych: wodorowy i wodorowo-metanowy. Istnieje spora szansa, że w niedalekiej przyszłości pojawi się u nas również sprzęt do diagnostyki trzeciego gazu – siarkowodoru, który już jest dostępny w USA (jego nazwa to trio-smart).

Jeśli jest to możliwe, zawsze zalecam wykonanie wodorowo-metanowego testu oddechowego, gdyż daje on pełniejszy obraz sytuacji danego pacjenta. Wykonanie samego testu wodorowego może przeoczyć rozrost metanowy, przez co pacjent otrzyma nieprawidłową lub niepełną diagnozę.

Jak wygląda test oddechowy w kierunku SIBO?

Test oddechowy jest stosunkowo prosty w swoim przebiegu, jednak trwa około 3 godzin i wymaga odpowiedniego przygotowania przed testem. Nie można pójść na takie badanie „z marszu”, ponieważ jego wynik może wyjść zakłamany.

Na badanie należy zgłosić się rano, na czczo (ok. 12 godzin od ostatniego posiłku). Dzień wcześniej należy spożywać łatwostrawną dietę. Do badania nie należy również przystępować jeśli w ostatnim czasie przyjmowano leki tj. antybiotyki, inhibitory pompy protonowej czy leki przeczyszczające.

Proces przygotowania do testu oddechowego bardzo szczegółowo omawiam w moim kursie Diagnostyka SIBO w praktyce.

Samo badanie składa się z dwóch głównych elementów:

1) spożycie cukru (10 g laktulozy lub 75 g glukozy), który ma „nakarmić” potencjalne bakterie. Bakterie spożywając cukry wytwarzają gazy, których stężenie będziemy analizować w badaniu.

2) wydmuchiwanie powietrza do urządzenia analizującego w 15-20 minutowych odstępach czasu (odstępy nie powinny być dłuższe, ponieważ może to utrudnić interpretację wyników). Badanie powinno trwać minimum 2, a optymalnie 3 godziny.

Po tym czasie uzyskamy wykres przedstawiający ilość wydychanego przez nas wodoru i/lub metanu. Na jego podstawie możemy wnioskować o ewentualnej obecności SIBO.

Jak interpretować wyniki testów oddechowych?

Tę część stworzyłem na podstawie oficjalnych zaleceń Konsensusu Północnoamerykańskiego z 2017 roku [1] i wytycznych ACG z 2020 roku [2]. Są to aktualnie najbardziej oficjalne dane mówiące o diagnostyce SIBO. Dostęp do tych dokumentów jest w pełni darmowy, więc w razie jakichkolwiek wątpliwości można do nich w każdej chwili zajrzeć 🙂

SIBO wodorowe

Ilość wydychanego wodoru na czczo zazwyczaj jest niewielka i powinna wynosić maksymalnie kilka jednostek. Dokładnie taką wartość powinno wskazywać urządzenie na samym początku badania, jeszcze przed spożyciem cukru. Wysokie poziomy wodoru na czczo (powyżej 15 ppm) mogą świadczyć o złym przygotowaniu pacjenta do badania i są wskazaniem do przeprowadzenia badania w innym terminie.

Wynik wodorowego testu oddechowego jest pozytywny, gdy ilość wydychanego wodoru wzrośnie o 20 ppm (i więcej) względem wartości wyjściowej, w ciągu 90 minut od rozpoczęcia testu.

Przykład: jeśli nasz pomiar na czczo wynosi 3 ppm, to uzyskanie wyniku 24 ppm w 60 minucie testu daje wynik pozytywny i może świadczyć o obecności SIBO.

Poniżej przykład tego jak może wyglądać wynik dodatni dla SIBO wodorowego.

sibo wodorowe

IMO (rozrost metanogenów w jelitach)

IMO jest to rodzaj rozrostu, który charakteryzuje się podwyższonym stężeniem metanu w teście oddechowym. O ile nadmierne wytwarzanie wodoru jest związane bardziej z biegunkami, tak wysokie stężenia metanu spowolniają motorykę przewodu pokarmowego i mogą powodować zaparcia.

Metan podlega innej interpretacji niż wodór w testach oddechowych.

W tym przypadku wynik testu oddechowego jest pozytywny, gdy stężenie metanu w dowolnym momencie testu wynosi 10 ppm lub więcej.

Przykład: jeśli poziom metanu w 40 minucie testu wynosi 11 ppm to wynik jest dodatni i wskazuje na rozrost metanogenów w jelitach (IMO).

*Część badan sugeruje, że już nawet stężenia metanu wynoszące 5 ppm mogą wiązać się z zaparciami.

Poniżej przykład tego jak może wyglądać wynik dodatni dla IMO (rozrostu metanogenów w jelitach)


SIBO siarkowodorowe

SIBO siarkowodorowe jest obecnie bardzo słabo poznanym rodzajem rozrostu i jak wcześniej wspomniałem, wykonanie badania w tym kierunku w Polsce jest obecnie niemożliwe.

Nie mniej, z własnej praktyki mogę powiedzieć, że na podstawie charakterystycznych objawów i wyniku testu wodorowo-metanowego z dużym prawdopodobieństwem można określić czy u pacjenta występuje rozrost siarkowodorowy!

U pacjenta z rozrostem siarkowodorowym zazwyczaj występuje skłonność do intensywnych biegunek, a gazy i stolce mogą mieć charakterystyczny zapach zgniłego jaja (zapach ten jest czasami również wyczuwalny w samym oddechu).

Poniżej znajdziesz fragment mojego kursu, gdzie omawiam, jak interpretuje się wynik testu w kierunku rozrostu siarkowodorowego.


Pułapki w testach oddechowych

Testy oddechowe nie są idealne. Ba, do idealnych im bardzo daleko. W środowisko naukowym ciągle toczy się debata na temat ich przydatności w diagnostyce SIBO.

Poniżej widzicie wynik testu wodorowego, który możecie już sami zinterpretować. Widzimy wzrost o 23 ppm w 75 minucie testu – jest dodatni. Jednak wbrew temu co przedstawiłem wcześniej, nie musi koniecznie wskazywać na obecność SIBO.

Wyniki wodorowego testu oddechowego w bardzo dużym stopniu zależą od motoryki przewodu pokarmowego.

U osób z przyśpieszoną motoryką spożyty cukier będzie szybciej docierał do jelita grubego i ulegał fermentacji z wytworzeniem gazów. W takim przypadku może nastąpić prawidłowy szybki wzrost wodoru przed 90 minutą. Wówczas mówimy o wyniku fałszywie dodatnim, czyli pomimo że pacjent jest zdrowy, wynik fałszywie wskazuje na obecność SIBO.

Część badań sugeruje, że jest to bardzo powszechny problem i większość dodatnich wyników wodorowego testu oddechowego w rzeczywistości może wynikać z przyśpieszonej motoryki, a nie obecności SIBO [3, 4]. Dlatego nie można bezkrytycznie podchodzić do uzyskiwanych wyników i ślepo stawiać diagnozę SIBO dla każdego pacjenta z wynikiem dodatnim (dotyczy to zwłaszcza wodoru).

Podczas analizy wyników testu oddechowego należy wziąć również pod uwagę objawy pacjenta, jego historię chorobową, przeanalizować sposób żywienia czy przyjmowane leki/suplementy.

Pamiętajmy, diagnozuje się pacjenta a nie wyniki badań.


O tym jak zwiększyć szansę na postawienie prawidłowej diagnozy, jakie inne kryteria są stosowane w diagnostyce SIBO i jak uniknąć często popełnianych błędów w interpretacji wyników mówiłem bardzo dużo w moim najnowszym kursie – jeżeli jesteś zainteresowany/-a tym tematem to serdecznie zapraszam – kliknij tutaj.

Mam nadzieję, że w miarę prosty i przejrzysty sposób udało mi się omówić diagnostykę SIBO. W przypadku problemów ze zrozumieniem polecam cofnąć się i na spokojnie przeanalizować wszystkie wykresy. Jeżeli pojawiły się jakiekolwiek pytania to możesz zadać je poniżej 🙂

Edit: Moi drodzy, zdecydowałem, że nie będę więcej akceptował komentarzy z prośbą dotyczącą interpretacji wyników badań – zaczął robić się duży spam w komentarzach, a blog nie jest miejscem do stawiania diagnozy – zwłaszcza na postawie wycinka danych na temat pacjenta.

Subscribe
Powiadom o
guest
67 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Magdalena

Dzień dobry. Czy stosowanie Ozempicu może mieć wpływ na wynik testu wodorowo-metanowego?

Anna

Czy wzrost H2 dopiero od 140 minuty (wartości kolejno 22,33,38) może świadczyć o wyniku pozytywnym? Wcześniejsze wartości mieściły się w przedziale 2-12

Paweł

Miałbym pytanie odnośnie następującego fragmentu:
„Wysokie poziomy wodoru na czczo (powyżej 15 ppm) mogą świadczyć o złym przygotowaniu pacjenta do badania i są wskazaniem do przeprowadzenia badania w innym terminie.”
Czy jak ktoś już spełnił warunki przygotowania do badania, a mimo to po co najmniej 12h nocnego postu budzi się wzdęty i mocno mu się odbija, to czy można wywnioskować, że ma podwyższony poziom wodoru na czczo? A przez to niekoniecznie taki test ma sens w takiej sytuacji?
Pozdrawiam!

Ala

Witam, u mnie taka sytuacja (test jedynie wodorowy). Wartosc wyjsciowa 1. Po 30 min zaczela powoli wzrastac do 5, w 60 minucie – 24, najwyzsza odnotowana wartosc w 80 min – 60, potem spada. Od 50 min pojawily sie u mnie okropne objawy, zle samopoczucie, wzdecia, biegunka, ktore zreszta trwaly caly dzien po badaniu. Wg dietetka to wskazuje na bardzo istotne SIBO. Czy podobnie by Pan odczytal wynik?

Paulina

Ch4 w 40 minucie wyniosło 13, a wynik mimo to ujemny…

Marzena

Dzień dobry, robiłam dzisiaj ten test i na początku wychodziło 0 (stężenie wodoru) a pod koniec (badanie trwało 3 h) 3 ostatnie pomiary wyszły 9,9 i 16. Co to znaczy?

Last edited 8 miesięcy temu by Marzena
Anna

Dzień dobry. W teście na SIBO/IMO oba wyniki bardzo niskie, objawy kliniczne typu wzdęcia i biegunki, ból brzucha. Dostałam sugestie, że to przerost bakterii siarkowych. Było o tym w komentarzu niżej,pisał ktoś inny. Jak to leczyć?? Gastrolog nic nie podpowiedział, poza unikaniem produktów siarkowych w pożywieniu. Jestem weganką, bezglutenowcem (nietolerancje). Trudno mi jeszcze zrezygnować z warzyw zawierających siarkę. Proszę o jakąś podpowiedź! Probiotyki tylko pogarszają sprawę.

Natalia

Dzień dobry, w badaniu wyszly mi duże wyniki stężenia wodoru (95ppm w 80 minucie), jednak moje główne objawy to zaparcia, nie biegunki.
O czym to może świadczyć?

o mnie

Cześć, nazywam się Michał Andrulewicz i jestem dyplomowanym dietetykiem. Pomagam osobom z przewlekłymi problemami trawiennymi tj. SIBO, zespół jelita drażliwego, choroby zapalne jelit czy refluks. W swojej praktyce zawsze bazuję na aktualnych doniesieniach naukowych, zgodnie z zasadami medycyny opartej na faktach (EBM).

Instagram

e-book

moje artykuły

postaw mi kawę!

Jeżeli publikowane przeze mnie treści uważasz za przydatne to klikając powyższy przycisk możesz postawić mi wirtualną kawkę :)