Alergia na nikiel dla większości osób kojarzy się głównie z zapaleniem skóry, które pojawia się podczas kontaktu skóry z metalowymi przedmiotami. I faktycznie, jest to bardzo częsta manifestacja tej alergii. Jednak mało osób wie o tym, że nikiel powszechnie występuje również w wielu pokarmach i może być sprawcą problemów jelitowych przypominających objawy zespołu jelita drażliwego (IBS). Dziś trochę szerzej postaram się rozwinąć ten temat 🙂
Alergia na nikiel – jak się objawia?
Nikiel to pierwiastek, który jest wszechobecny w naszym otoczeniu. Może dostać się do naszego organizmu z pokarmem, podczas oddychania lub wejść w kontakt ze skórą.
W przypadku kontaktu niklu ze skórą objawy alergii ograniczają się wyłącznie do skóry, co skutkuje pojawieniem się intensywnej egzemy. Zdecydowanie najczęściej stanem zapalnym są wówczas objęte dłonie, jednak wyprysk może pojawić się także w każdym innym miejscu na skórze.
Nikiel spożywany z pokarmem może powodować z kolei bardziej rozległą, uogólnioną reakcję alergiczną. W tym przypadku objawy oprócz skóry obejmują również układ pokarmowy, gdzie pod wpływem ekspozycji na nikiel rozwija się kontaktowe zapalenie błony śluzowej.
Zapalenie śluzówki spowodowane reakcją na nikiel następnie prowadzi do powstania uporczywych objawów charakterystycznych dla zespołu jelita drażliwego tj.:
- biegunki,
- wzdęcia,
- nadmiar gazów,
- bóle brzucha,
- luźne stolce
- zaparcia.
W tym momencie pojawia się pytanie – jeżeli nikiel obecny w pokarmie może powodować stan zapalny w jelitach i szereg nieprzyjemnych dolegliwości z tego wynikających to czy jego ograniczenie w diecie może złagodzić te dolegliwości? Coraz więcej badań wskazuje na to, że TAK – i teraz postaram się kilka z nich omówić.
Dieta uboga w nikiel w problemach jelitowych – co mówią badania?
- Pierwsze z badań dotyczyło osób z celiakią, u których pomimo stosowania diety bezglutenowej nadal utrzymywały się uporczywe dolegliwości żołądkowo-jelitowe [1]. U wszystkich pacjentów (n=20) potwierdzono diagnozę alergicznego zapalenia śluzówki spowodowanego reakcją na nikiel. Po zastosowaniu diety ubogiej w nikiel u wszystkich 20 osób odnotowano poprawę wszystkich objawów żołądkowo-jelitowych, a w przypadku 50% tych osób poprawa była istotna statystycznie. W tym badaniu naukowcy postawili hipotezę, że reakcja na nikiel u tych pacjentów mogła się rozwinąć wskutek stosowania diety bezglutenowej, która dostarcza większych ilości niklu (a im większa zawartość niklu w diecie, tym większa szansa wystąpienia alergii).
- Inne badanie przeprowadzono na kobietach z endometriozą z dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi. W tym przypadku u 28 z 31 pacjentek rozpoznano alergiczne zapalenie śluzówki w reakcji na nikiel. Po 3 miesiącach stosowania diety ubogiej w nikiel zaobserwowano u tych pacjentek znaczne zmniejszenie dolegliwości żołądkowo-jelitowych, pozajelitowych i ginekologicznych [2].
- Warto wspomnieć też o tym, że dieta uboga w nikiel jest również skuteczna w łagodzeniu objawów skórnych tej alergii [3]. Nawet więc jeśli objawy skórne są powodowane głównie poprzez kontakt z niklowanymi przedmiotami (guzikami, monetami, klamrą od paska) – w tym przypadku dieta może być pomocna.
Nikiel w pokarmie – gdzie go znajdziemy?
Nikiel jest obecny w większości pokarmów, które spożywamy na co dzień i szacuje się, że przeciętnie każdego dnia dostarczamy do organizmu około 300-600 ug niklu dziennie. Nie ma więc możliwości, abyśmy mogli całkowicie usunąć go z diety – możemy jednak go znacznie ograniczyć eliminując z diety pokarmy obfitujące w ten pierwiastek.
Głównym źródłem niklu w diecie są produkty roślinne:
- pełnoziarniste zboża (owies, żyto, proso, gryka)
- nasiona roślin strączkowych (czerwona fasola, soja, groch, soczewica, ciecierzyca)
- orzechy (ziemne, laskowe, włoskie, migdały)
- niektóre warzywa: cebula, czosnek, szparagi…
- niektóre owoce: gruszki, arbuz, morele, śliwki…
- konserwy i żywność puszkowana!
- kawa i herbata
Alergia na nikiel – jaką dietę zastosować?
Podstawową zasadą diety ubogiej w nikiel jest ograniczenie wcześniej wymienionych pokarmów, które obfitują w ten pierwiastek. Swój jadłospis powinniśmy z kolei oprzeć na produktach, które naturalnie są ubogie w nikiel. Zaliczymy do nich:
- przetworzone zboża (ryż biały, kukurydza)
- mleko i produkty mleczne (sery, jogurty, kefir)
- mięso, drób i przetwory
- jaja
- ryby (za wyjątkiem: tuńczyka, śledzia, łososia i makreli)
- niektóre warzywa: ziemniaki, kapusta, ogórek
- niektóre owoce: banany, jabłka, cytrusy, jagody…
Czas trwania diety ubogiej w nikiel to minimum 4 do 6 tygodni. Oczywiście złagodzenie objawów może pojawić się szybciej, jednak zazwyczaj potrzeba nieco więcej czasu abyśmy mogli rzetelnie ocenić jej wpływ na nasz organizm.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat diety ubogiej w nikiel to przygotowałem praktyczny poradnik na ten temat. Link znajduje się poniżej 🙂
>>> DIETA UBOGA W NIKIEL – PRAKTYCZNY PRZEWODNIK <<<
Alergia na nikiel – na co jeszcze zwrócić uwagę?
Oprócz unikania pokarmów bogatych w nikiel powinniśmy również zwrócić uwagę na kilka aspektów, które pomogą pozbyć się uporczywych objawów:
- uważaj na niedobory żelaza – niski poziom żelaza w organizmie zwiększa wchłanianie niklu z pokarmu i może nasilać objawy alergii. Wynika to z tego, że żelazo i nikiel są transportowane w jelitach za pośrednictwem tego samego białka o nazwie DMT. W przypadku niedoboru żelaza, białko DMT będzie chętniej sięgać po nikiel i do naszej krwi będą przenikać jego większe ilości.
Rozwiązanie jest proste – zadbaj, aby w diecie pojawiały się źródła żelaza tj. mięso czerwone, podroby, jaja, pestki dyni czy natka pietruszki. Pokarmy te będą ograniczać wchłanianie niklu w jelitach. Z kolei jeśli podejrzewasz u siebie niedobór żelaza – warto w takim przypadku oznaczyć morfologię krwi i ferrytynę w laboratorium, a następnie udać się do lekarza lub dietetyka.
- spożywaj odpowiednie ilości witaminy C – witamina C hamuje wchłanianie niklu w przewodzie pokarmowym. Zdecydowanie warto więc zwiększyć spożycie warzyw i owoców ubogich w nikiel, a obfitujących w witaminę C. Dobrym wyborem będą tutaj: cytrusy, jagody, truskawki, jeżyny, jabłka… W drugiej kolejności warto pomyśleć również o suplementacji tej witaminy!
- unikaj napojów i żywności w puszkach – nikiel zawarty w stopach puszki może oddzielać się i przenikać do pokarmu oraz napojów. Z tego powodu najlepiej całkowicie wyeliminować konsumpcję żywności puszkowanej.
- uważaj w jakich naczyniach gotujesz – nie należy również gotować w niklowanych naczyniach oraz naczyniach ze stali nierdzewnej, ponieważ nikiel może przenikać z naczynia i zwiększać zawartość niklu w przygotowywanej przez nas potrawie.
Podsumowanie
Alergia na nikiel jest bardzo podstępnym zaburzeniem, które łatwo jest w praktyce przeoczyć. Nikiel jest obecnych w większości pokarmów, które na co dzień spożywamy, a objawy alergii mogą się rozwinąć nawet do 72 godzin od ekspozycji na ten pierwiastek. Jeśli jesteś osobą, która doświadcza uporczywych objawów skórnych, a dodatkowo towarzyszą temu objawy żołądkowo-jelitowe to warto się zastanowić czy przyczyną nie jest przypadkiem ekspozycja na nikiel 🙂
Literatura:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5495893/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3667300/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7468824/
W końcu dietetyk, który nie jest zdziwiony, że istnieje taka alergia. Wszyscy robią wielkie oczy. Mam to od lat. Cały czas kontaktowo ale od kilku lat żywieniowo. Leczę od kilku lat zapalenie błony śluzowej żołądka i przełyku, refluks i przepuklinę rozworu przełykowego. Ostatnio zdiagnozowano mi sibo, choć na wykresie skok może być za późno i być może to nie sibo. Gastrolog twierdzi, że tak. Leczyłam xifaxanem i bardzo pomogło. Mam być na low fodmap ale nie jestem w stanie połączyć tego z dietą niskoniklową. Byłam na diecie niskoniklowej jakiś czas i bardzo mi pomogła ale powoli zaczęłam jeść pewne produkty. Nie wszystkie oczywiście. Mam objawy właśnie jakby ibs, byłam zbyt długo na diecie wykluczającej mnóstwo produktów i to jest błędne koło. Przypuszczam, że to nie ibs, nie sibo tylko właśnie alergia na nikiel i kobalt i jeszcze inne metale. Oczywiście robiłam testy płatkowe, to jest udokumentowane. Czy jest Pan w stanie ułożyć dietę niskoniklową ale też jednocześnie low fodmap i bez mięsa, prawdopodobnie mam nietolerancję fruktozy, laktozy i histaminy ale będę badać za 2 tygodnie.
Dzień dobry, czy jest jakaś skuteczna diagnostyka tej alergii?
Można wykonać testy płatkowe skórne. Jeśli chodzi o pokarmową reakcję na nikiel opisaną w artykule to obecnie w Polsce nie ma niestety takiej możliwości.
Mojej córce zrobili testy na nikiel dopiero w Hiszpanii. Potwierdziło się.
Bardzo ciekawy artykuł. Ja dopiero po 10 latach różnych dolegliwości (w tym chroniczne zapalenie żołądka z chorobą wrzodową) wpadłam na pomysł i wyrzuciłam stalowe garnki. Od razu duża poprawa. A przecież od zawsze mogłam nosić kolczyki tylko z metali szlachetnych, przy innych od razu stan zapalny. Pozostała biżuteria bez problemów, tylko kolczyki.
Witam b ciekawy artykuł. Wl przechodzę problem z jelitami mam zaburzenia wchłaniania chudnę w bardzo szybkim tempie 1kg dziennie, pomimo jedzenia. Teraz już praktycznie mogę jeść tylko ryż, białko tylko z mięsa czy ryb, i tłuszcz w postaci masła. Silnie reaguje na Wit c odrazu dostaje wstrząsu. Brak koncentracji zaburzenia mowy i pamięci zimne ręce, dzieje się to jak zjem np jabłko woda z odrobiną cytryny, marchew. Poczym czuje ze jestem silnie odwodniona, Jeśli chodzi o leki
to zaden lek na mnie nie działa np gdy wezme panadol odrazu czuje go w mięśniach jak spada mi tłuszcz i ból głowy nie ustępuje tylko dostaje od niego dość wysokiej goraczki i jeszcze większego bólu po jakims czasie mam wrażenie że gdy lek traci swój czas działania gorączka znika. Za parę dni mam mieć Kolonoskopie ale obawiam się zarzycia tego środka na przeczyszczenie bo mam wrażenie jak bym miala nieszczelnosc jelit,jakby to co daje organizmowi przede wszystkim w tabletce przedostawało się przez jelita i zatruwało moj organizm toksynami. Wspominałam otym lekarzowi który ma wykonać badanie prywatnie ale on twierdzi że to napewno jakiś przypadek z tą tabletka i Wit c. Ale nie dał mi dopowiedzieć że to dzieje się od jakiś kilku tygodniu a od tygodnia jest jakby jakas faza ostra bo leci mi kg dziennie. Jeśli by Pan Mogl się że mną skontaktować byłabym wdzięczna. Trafiłam na artykuł Pana przez przypadek szukając artykułów pomocnych Bo biegam po lekarzach a oni myślą ze ja wariatka jestem i z się boję Kolonoskopi gdzie absolutnie tak nie jest ja się boję konsekwencji zarzycia tego środka przeczyszczającego bo ważę już 45kg przy wzroście 162 i każdy dzień Bez żadnego pokarmu jak przy badaniu kolonoskopi jest dla mnie oznaką ze tracę puls do tego stopnia ze spada on do 70/30i czuje ze odjeżdżam a szpital w którym szukalam pomocy na izbie przyjęć wyslal mnie już 3x do domu bez żadnych badań twierdząc że mają pilniejsze wypadki typu covid niż cytuje ,,znerwicowana baba ” a ja potem musze sama w domu walczyć albo wzywać prywatnie kroplówkę. Gdzie nie należę do majętnych. Troszkę się rozpisałam chętnie nawiąże z Panem kontakt bo widzę że jest Pan bardzo oczytanym człowiekiem nie skreślającym ludzi z takimi ciężkimi chorobami jakie powoduje układ pokarmowy. Pozdrawiam
Ma Pani wyraźne wskazania do rozpoczęcia leczenia żywieniowego. Tutaj potrzebny jest lekarz, który przeprowadzi szczegółową diagnostykę (utrata 1 kg dziennie to nie jest wyłącznie efekt niespożywania pokarmu) – proszę odezwać się do mnie przez zakładkę „kontakt” to w miarę możliwości postaram się podesłać sprawdzonego lekarza. Środek przeczyszczający nie przeniknie w znaczącej ilości do krwi, więc tego bym szczególnie się nie obawiał.