Melatonina – suplement na problemy z żołądkiem i jelitami?

Wielu pacjentów doskonale wie, że melatonina może poprawić jakość snu, ale niewielu zdaje sobie sprawę z jej korzystnego wpływu na żołądek i jelita. Wszyscy myślimy o melatoninie jako o hormonie wytwarzanym w mózgu przez szyszynkę, podczas gdy znacznie większe jej ilości (nawet 400-krotnie większe) są wytwarzane przez komórki enteroendokrynne w przewodzie pokarmowym. Obecność melatoniny w przewodzie pokarmowym w tak dużej ilości nie jest przypadkowa.

Melatonina w przewodzie pokarmowym pełni szereg niezwykle ważnych funkcji:

  • wykazuje bardzo silne właściwości antyoksydacyjne,
  • działa gastroprotekcyjnie, przeciwzapalnie i immunomodulująco,
  • reguluje wydzielanie kwasu solnego, enzymów trawiennych, śluzu i wodorowęglanów,
  • reguluje motorykę przewodu pokarmowego,
  • kontroluje przepuszczalność bariery jelitowej
  • wspomaga regenerację nabłonka.

Działanie melatoniny jest więc niesamowicie wszechstronne. Dlatego też jej suplementacja wykazuje bardzo duży potencjał w leczeniu różnych chorób przewodu pokarmowego. Kilka z nich omówiłem poniżej.

Refluks żołądkowo-przełykowy

Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) wiąże się z szeregiem nieprzyjemnych objawów tj. zgaga, puste odbijania czy uczucie cofania się treści żołądkowej do przełyku. Suplementacja melatoniny może łagodzić te objawy i wspomagać leczenie GERD działając przyczynowo, a nie tylko objawowo!

Suplementacja melatoniny w GERD:
  • zwiększa napięcie dolnego zwieracza przełyku,
  • hamuje wydzielania kwasu żołądkowego,
  • wspiera integralności błony śluzowej przełyku,
  • reguluje pobudliwość nerwów czuciowych,
  • działa osłaniające i przyśpiesza regenerację śluzówki przełyku,
  • poprawia jakość snu.

Badania potwierdzające skuteczność melatoniny w GERD:

Badanie 1:
oceniono wpływ suplementacji melatoniny (3 mg) na przebieg choroby refluksowej przełyku. W tym celu 36 osób podzielono na 4 grupy: placebo; melatonina; omeprazol; melatonina+omeprazol.

Wyniki: zarówno podaż melatoniny w monoterapii, jak i w połączeniu z omeprazolem skutkowała istotną poprawą w zakresie objawów klinicznych. Najlepsze efekty uzyskali pacjenci leczeni terapią skojarzoną (melatonina+omeprazol), uzyskując remisję objawów po 4 tygodniach leczenia, pacjenci leczeni samą melatoniną – po 8 tygodniach [1].

Badanie 2:
porównano zastosowanie omeprazolu z suplementem diety zawierającym: melatoninę, l-tryptofan, witaminę B6, B9, B12, metioninę oraz betainę . Po 40 dniach wszyscy pacjenci (176 osób) przyjmujący suplement zgłosili całkowitą regresję objawów, w przypadku leczenia omeprazolem poprawę odnotowało jedynie 65,7% pacjentów (115 ze 175) [2].

wpływ suplementu zawierającego melatoninę na objawy refluksu

Zespół jelita drażliwego

U pacjentów z IBS zmianom ulega liczba komórek enteroendokrynnych (produkujących melatoninę). Ich ilość zwiększa się w przypadku postaci zaparciowej (IBS-C), a zmniejsza się w przypadku postaci biegunkowej (IBS-D).

Suplementacja melatoniny w IBS:
  • reguluje motoryki mięśni gładkich,
  • działa przeciwzapalne w obrębie jelit,
  • poprawia nastroju i jakość snu,
  • działa antystresowo
  • łagodzi dolegliwości bólowe poprzez modulację czucia trzewnego.

Badania potwierdzające skuteczność melatoniny w IBS:

Badanie 1:
w badaniu przeprowadzonym na 80 kobietach w wieku pomenopauzalnym, suplementacja melatoniny 2x dziennie przez 6 miesięcy (3 mg rano, 5 mg wieczorem) zmniejszyła nasilenie bólu trzewnego oraz wzdęć u 70%, zaś zaparć u 50% badanych z IBS-C. Poprawę odnotowano także u 45% pacjentek z IBS-D, ale była ona porównywalna z placebo [3].

Badanie 2:
pacjentom cierpiącym na IBS i zaburzenia snu podawano melatoninę w dawce 3 mg wieczorem, przez okres 2 tygodni. Suplementacja melatoniny istotnie złagodziła ból brzucha oraz podniosła próg wrażliwości trzewnej w porównaniu do grupy placebo. Nie uzyskano jednak poprawy w zakresie zaburzeń snu, samopoczucia, konsystencji stolca czy częstotliwości wypróżnień [4].

Zapalenie błony śluzowej żołądka

Pacjenci z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy mają niższe stężenia melatoniny w obrębie przewodu pokarmowego. Może to zwiększać podatność śluzówki żołądka na uszkodzenia i przyczyniać się do rozwoju przewlekłego zapalenia.

Istnieją dowody, że melatonina przyśpiesza gojenie wrzodów i zapobiega uszkodzeniom błony śluzowej przez czynniki toksyczne tj. alkohol, stres czy leki.

Badania potwierdzające skuteczność melatoniny w zapaleniu błony śluzowej żołądka:

W dwóch polskich badaniach suplementacja melatoniny (2x dziennie po 5 mg) lub tryptofanu (2x dziennie po 250 mg) przyśpieszała regenerację błony śluzowej żołądka oraz gojenie się wrzodów spowodowanych infekcją Helicobacter pylori [5, 6].

Jak suplementować melatoninę?

Najczęściej stosowane dawki w badaniach klinicznych to: 3-5 mg przyjmowane 1 lub 2 razy dziennie. Są to zdecydowanie rozsądne dawki, które sam w praktyce wykorzystuję i szczególnie fajnie sprawdzają się w przypadku choroby refluksowej przełyku oraz zapaleniu błony śluzowej żołądka.

Melatonina ogólnie jest suplementem bezpiecznym i zazwyczaj bardzo dobrze tolerowanym.

Skutki uboczne po jej spożyciu występują rzadko i obejmują głównie: senność, bóle i zawroty głowy czy przejściowe zaburzenia nastroju. Aby zminimalizować ryzyko ich wystąpienia, najlepiej przyjmować melatoninę przed snem.

Literatura:

1. Kandil, Tharwat S, et al. “The Potential Therapeutic Effect of Melatonin in Gastro-Esophageal Reflux Disease.” BMC Gastroenterology, vol. 10, no. 1, 2010
2. Pereira, R. d. (2006), Regression of gastroesophageal reflux disease symptoms using dietary supplementation with melatonin, vitamins and aminoacids: comparison with omeprazole. Journal of Pineal Research, 41: 195-200.
3. Chojnacki, Cezary, et al. “Influence of Melatonin on Symptoms of Irritable Bowel Syndrome in Postmenopausal Women.” Endokrynologia Polska, U.S. National Library of Medicine, 2013
4. Song, G H et al. “Melatonin improves abdominal pain in irritable bowel syndrome patients whohave sleep disturbances: a randomised, double blind, placebo controlled study.” Gut vol. 54,10 (2005): 1402-7.
5. Celinski K, Konturek PC, Konturek SJ, et al. Effects of melatonin and tryptophan on healing of gastric and duodenal ulcers with Helicobacter pylori infection in humans. J Physiol Pharmacol. 2011;62(5):521-526.
6. Celinski K, Konturek SJ, Konturek PC, et al. Melatonin or L-tryptophan accelerates healing of gastroduodenal ulcers in patients treated with omeprazole. J Pineal Res. 2011;50(4):389-394.

Subscribe
Powiadom o
guest
6 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Mimi

Dlaczego pacjentom z zaburzeniami snu podawano melatonine tylko przez 2 tygodnie? Czy jest szansa, że gdyby rzykmowali ją dłużej, to sen mógłby się poprawic?

Katarzyna

W badaniu z użyciem złożonego suplementu ( betaina+witaminy+tryptofan+melatonina) w jakich proporcjach były te składniki i czy istnieje na rynku gotowy preparat?

Ewa

Czy ten zestaw jest na zapalenie zoladka ? Mam metaplazje zoladka ,zapalenie i refluks z. Czy pomoze tez na te dolegliwosci ?

o mnie

Cześć, nazywam się Michał Andrulewicz i jestem dyplomowanym dietetykiem. Pomagam osobom z przewlekłymi problemami trawiennymi tj. SIBO, zespół jelita drażliwego, choroby zapalne jelit czy refluks. W swojej praktyce zawsze bazuję na aktualnych doniesieniach naukowych, zgodnie z zasadami medycyny opartej na faktach (EBM).

Instagram

kurs online

moje artykuły

postaw mi kawę!

Jeżeli publikowane przeze mnie treści uważasz za przydatne to klikając powyższy przycisk możesz postawić mi wirtualną kawkę :)